Duyu Bütünleme Nedir?
Her gün çevremizi olan biteni deneyimler ve çevremizden gelen duyusal bilgileri alır ve yorumlarız. Bu bilgilerin geldiği duyular: görme, dokunma, işitme, koku, tat, denge ve hareket duyumuz (vestibüler duyu) ve kas ile eklem duyumuz (proprioception). Denge ve hareket duyumuz uzayda nerede olduğumuzu ve başımızın yerçekimine göre nerede olduğunu bilmemizi sağlarken, kas ve eklem duyumuz ne kadar kuvvet uyguladığımızı ve vücut uzuvlarımızın vücudumuza göre nerede olduğunu bilememizi sağlar. Bütün bu duyular vücudumuz ve çevremiz hakkında önemli bilgiler sağlar. Beynimizin duyusal bilgileri düzenlediği ve yorumladığı bu sürece Duyu Bütünleme denmektedir.
Çocukların çoğunda duyu bütünleme, normal gelişim sürecinde çocukluk deneyimleri ile gelişir.
Çocuklar, bu duyusal deneyimler ile gelen duyusal girdiyi yorumlama, ayarlama ve uygun cevap
verebilmeyi geliştirirler. Örneğin çocuklar sallanma, yuvarlanma koşma gibi aktiviteler ile
vücutlarının uzaydaki konumu hakkında bilgi kazanırlar. Bununla birlikte bazı çocukların her
gün ki duyusal bilgiyi düzenleme becerisi olması gerektiği gibi gelişmeyebilir. Bunun sonucu
olarak, oyun, giyinme, yemek yeme ve sakin durabilme gibi günlük yaşam aktivitelerinde zorluklar
ile sonuçlanabilir. Bu durum çocukta duyu bütünleme ile ilgili sorunlar olduğunu gösterir. Bu
sorun sıklıkla duyu bütünleme bozukluğu ya da duyusal işlemleme bozukluğu olarak tanımlanır.
Duyu bütünleme süreci işlevsel ve uygun bir şekilde çalışmadığı zaman, çocuklar birçok fonksiyonel zorluklar sergileyebilirler. Örneğin;
•Dokunulunca kendini çeker.
•Yüksek seslere hassastır.
•Dikkati kolay dağılabilir.
•Vücut pozisyonu ve ağrının farkında olmama.
•Zayıf bir dengesi olabilir.
•Spor veya top becerilerinde zorlukları olabilir.
•Motor koordinasyon gerektiren yeni görevleri öğrenmede ciddi sorunu olabilir.
•Sarsak, sakar veya katı görünebilir.
•Normal sınırlarda zekaya rağmen akademik alanlarda problemler görülebilir.
•El yazısı, makas kullanımı, ayakkabıları ilikleme, elbiseleri düğmeleme veya fermuar çekmede problemler olabilir.
•Dürtüsel olabilir.
•Görevlerden kaçınabilir ve inatçı veya zor görünebilir.
•Yeni durumlara adapte olmada sorun ya da yönergeleri takipte zorluk yaşayabilir.
•Tembel, sıkılmış ya da motivasyonsuz görünebilir.
•Sürekli hareket halinde ya da harekete geçmekte yavaş olabilir.
Kaynaklar:
•Bar-Shalita, T., Vatine, J., & Parush, S. (2008). Sensory modulation disorder: A risk factor for participation in daily life activities. Developmental Medicine & Child Neurology, 50, 932–937.
•Bar-Shalita, T., Vatine, J., & Parush, S. (2008). Sensory modulation disorder: A risk factor for participation in daily life activities. Developmental Medicine & Child Neurology, 50, 932–937.
•Cohn, E. (2001). Parent perspectives of occupational therapy using a sensory integration approach. American Journal of Occupational Therapy, 55, 285–294. doi:10.5014/ajot.55.3.285.
•May-Benson. T.A., & Koomar, J. A. (2010). Systematic review of the research evidence examining the effectiveness of interventions using a sensory integrative approach for children. American Journal of Occupational Therapy, 64, 403-414.
•Cohn, E. (2001). Parent perspectives of occupational therapy using a sensory integration approach. American Journal of Occupational Therapy, 55, 285–294. doi:10.5014/ajot.55.3.285.
•May-Benson. T.A., & Koomar, J. A. (2010). Systematic review of the research evidence examining the effectiveness of interventions using a sensory integrative approach for children. American Journal of Occupational Therapy, 64, 403-414.
Yazar : Furkan Cangi
Ergoterapist
